Beyin Tümörü Nedir?

Beyin tümörünün her türü kanser değildir. Beyin tümörleri iyi huylu (benign) ya da kötü huylu (malign) olmak üzere iki gruptadır:

1. İyi huylu (Benign) beyin tümörlerinde kanserli hücre bulunmaz:

Genellikle ameliyatla alınır ve çok nadiren tekrarlarlar.

Benign beyin tümörlerinin sınırları ve kenarları net olarak görünürdür.

Çevrelerindeki sağlıklı dokulara sıçramaz ve vücudun diğer yerlerine yayılmazlar. Fakat bu durum, benign tümörlerin tümüyle zararsız olduğu anlamına gelmez. Benign tümörler bazen, beynin hassas bölgelerine baskı yaparak ciddi sağlık problemlerine sebep olabilirler.

Vücudun diğer bölgelerindeki benign tümörlerden farklı olarak beyindeki benign tümörler, zaman zaman hayati tehlikeye sebep olabilirler.

Çok nadir olarak, benign beyin tümörleri, zamanla malign tümöre dönüşebilir.

2. Kötü huylu (Malign, habis) beyin tümörlerinde kanserli hücreler bulunur:

Malign beyin tümörleri genellikle daha tehlikeli olup, hayati tehlike oluştururlar.

Malign tümörler hızla büyüyerek, çevrelerindeki sağlıklı dokulara yayılma eğilimindedirler.

Nadiren kanser hücreleri malign beyin tümöründen ayrılarak beynin diğer bölgelerine, omuriliğe, hatta vücudun diğer yerlerine yayılabilirler (metastaz).

Kimi vakalarda, malign tümörler sağlıklı dokulara sıçramaz ya da yayılmaz. Tümör, bir doku tabakası, kafatası kemiği, ya da kafadaki başka bir yapının içinde sınırlanarak, mahsur kalabilir; bu tip tümörlere “enkapsüle tümör” denir.

Beyin Tümörlerinin Sınıflandırılması

Beyin tümörleri düşükten yükseğe doğru, derecelerine göre sınıflandırılır (birinci dereceden, dördüncü dereceye kadar). Bir tümörün derecesi, kanserli hücrelerin mikroskop altında nasıl göründüğüne işaret eder. Yüksek dereceli tümörlerin hücreleri, düşük olanlarına göre daha normal dışı görünür ve genellikle daha hızlı büyürler.

Birincil Beyin Tümörleri

Beyin dokusunda oluşmaya başlayan tümörlere birincil beyin tümörü denir. Birincil beyin tümörleri, çıktıkları hücrelere ya da beyin bölgesine göre sınıflandırılırlar.

İkincil Beyin Tümörleri

Vücudun herhangi bir doku ya da organındaki kötü huylu (malign) tümör hücreleri kan yolu ile beyne kadar ulaşabilir ve orada yeni bir tümörün oluşumuna sebep olabilir. Bu tür tümörlere ikincil beyin tümörü ya da metastatik beyin tümörü denilir.

Beyin Tümörleri: Kimler Risk Altında?

Aşağıdaki etkenler, birincil beyin tümörlerinin oluşma riskinin artışıyla ilişkilendirilmektedir:

Erkek olmak: Beyin tümörleri genellikle, kadınlardan çok erkeklerde görülür. Fakat meningioma adı verilen bir tür merkezi sinir sistemi tümörü, kadınlarda daha sık görülür.

Irk: Beyin tümörleri, beyaz ırka mensup kişilerde diğer ırklara nazaran daha sıklıkla görülür. Yaş: Beyin tümörü riski yaşla birlikte artmakta, çoğunlukla 70 yaş ve üzeri kişilerde görülmektedir. Diğer yandan, beyin tümörleri, çocuklarda lösemiden sonra en sık görülen ikinci kanser çeşididir. Beyin tümörleri 8 yaşın altındaki çocuklarda, 8 yaş üstüne göre daha sıklıkla görülür.

Aile: Ailesinde glioma adı verilen santral sinir sistemi tümörü olan kişilerin de aynı hastalığa yakalanma riski yüksektir.

İşyerinde belli kimyasal ve/ya da radyasyona maruz kalmak: Endüstriyel radyasyon, formaldehid, vinil klorür, akrilonitril’e maruz kalmış olmak da risk unsurudur.

Beyin Tümörlerinin Belirtileri

Beyin tümörü belirtileri, tümörün çapı, tipi ve yerleşimine bağlıdır. Belirtiler, tümörün sinir uçlarına basınç yapması, beyine hasar vermesi ya da tümörün büyüyerek kafatası içinde sıvı birikmesine sebep olması ile oluşur. Beyin tümörünün en sık görülen belirtileri arasında:

Sabahları kötüleşen baş ağrısı,

Bulantı ve/ya da kusma,

Konuşma, görme ya da duymada değişiklik, Ayakta durur ya da yürürken denge problemi,

Kişilik, ruh hali ya da konsantre olma yetisinde aşırı değişiklik,

Hafızayla ilgili sorunlar,

Kaslarda seğirme, kasılma, spazm ya da nöbetler

Kol ve bacaklarda uyuşma ya da karıncalanma hissi bulunmaktadır.

Ancak, bu belirtiler çoğunlukla beyin tümörü yüzünden değildir başka bir sağlık problemine bağlı olarak da oluşabilir. Bu semptomları bulunan kişilerin vakit geçirmeden doktora görünmeleri erken tanı ve tedavi açısından büyük önem taşır.

Beyin Tümörlerinde Tanı Yöntemleri

Tümör hücrelerinin tanısında aşağıdaki yöntemlerden faydalanılır:

Fizik muayene

Nörolojik muayene

Bilgisayarlı tomografi (BT)

MR tetkiki (MR)

Anjiografi

BOS (Beyin Omurilik Sıvısı) incelemesi

Biyopsi

Cerrahlar, tümör hücrelerine bakmak için üç yöntemden faydalanabilirler:

İğne biyopsisİ

Stereotaksik biyopsi

Tedavi ile aynı zamanda yapılan biyopsi

Tümörün tipi, derecesi ve sınıfına göre hastalar cerrahi, radyoterapi ya da kemoterapi ile tedavi edilirler. Bazı hastalara bu tedavi yöntemlerinin bir kombinasyonu uygulanabilir.

Buna ek olarak, hastalığın herhangi bir evresinde, ağrıyı ve kanserin belirtilerini kontrol altına alacak, tedavinin yan etkileri ile yol açtığı duygusal sorunları hafifletecek özel terapi programlarına da katılabilirler. Bu tedavilere, semptom yönetimi, destek bakım ve palyatif bakım gibi adlar verilir.

Beyin Tümörlerinde Tedavi Seçenekleri | Prof. Dr. Ufuk Abacıoğlu

Cerrahi Tedavi: Cerrahi tedavi, beyin tümörü tedavisinde sıklıkla kullanılan yöntemdir. Beyin cerrahları, kraniotomi denilen bir işlemle kafatasını açarlar.

Radyoterapi: Radyoterapi yüksek enerjili ışınların kullanılması ile kanser hücrelerinin tahrip edilerek, çoğalmalarının önlenmesi ve ortadan kaldırılması işlemidir. Bu tip terapide kullanılan ışınlar x-ışını, gamma ışınları ya da protonlar olabilir. Tümöre ve yakın çevresindeki dokulara radyasyon verilir. Bazı durumlarda, radyasyon tüm beyine ya da omuriliğe de verilebilir.

Radyocerrahi; Radyocerrahi iyi huylu ve kötü huylu tümörlerin invazif olmayan bir şekilde tedavi edilmesini sağlayan medikal bir prosedürdür. Radyocerrahi beyindeki lezyonların tedavisinde kullanıldığında stereotaktik radyoterapi (SRT) olarak da isimlendirilebilir. Radyocerrahi açık cerrahi için uygun olmayan kraniyal (kafa içi) ve ekstrakraniyal (kafa dışı) tümör ve lezyonların yüksek dozda yoğunlaştırılmış ionize radyasyon ile odaklı bir şekilde ışınlanarak etkisiz hale getirilmesidir. Yakınlardaki atardamar, sinir veya diğer hayati yapılardan dolayı konvansiyonel cerrahi tedavinin hasta açısından zor olduğu veya önerilmediği durumlarda radyocerrahi kullanılır.Genellikle tek bir seansta gerçekleştirilen radyocerrahinin etkileri o bölgeye cerrahi operasyon yapılması kadar keskin olabilir. Üç boyutlu, bilgisayar destekli planlama ve yüksek immobilizasyon (hareketin kısıtlanması) sayesinde sağlıklı dokuların maruz kaldığı radyasyon oranı minimize edilir.

Beyin Tümörlerinde Radyoterapi ve Radyocerrahi Uygulamaları | Prof. Dr .Ufuk Abacıoğlu

Kemoterapi: Kemoterapi, kanser hücrelerinin ilaçla öldürülmesidir. Zaman zaman beyin tümörlerinin tedavisinde de kullanılan bu yöntemde, ilaçlar ağız yolu ya da damar yolu ile verilebilir. Her iki yolla da ilaçlar kana karışarak, kan yoluyla tüm bedende dolaşır. İlaçların genellikle kürler halinde verildiği kemoterapide, tedavi periyodlarını iyileşme periyodları izler.

Destek Tedaviler

Steroidler

Antikonvülsan (Nöbet önleyici) ilaçlar

Şant

Rehabilitasyon

Fizik tedavi

Konuşma terapisi